Ιανουάριος και Αλκυονίδες
O πρώτος μήνας κατά το Γρηγοριανό Hμερολόγιο.
Για τους Ρωμαίους, ο Ιανουάριος δεν ήταν ο πρώτος μήνας του έτους γιατι την πρωτιά την είχε ο Μάρτης, από το όνομα του πολεμικού θεού τους Mars-Martis (δηλαδή του Άρη των Ελλήνων).
Πρωτοχρονιά ήταν τότε η πρώτη Μαρτίου, η οποία εξακολούθησε να γιορτάζεται και στα κατοπινά χρόνια.
Και επειδή θυμούνταν πως αυτή ήταν η αρχική τους πρωτοχρονιά, την έλεγαν “πάτριον”.
Ο Ιανουάριος έγινε πρώτος μήνας αργότερα, όταν ο μυθικός βασιλιάς των Ρωμαίων Νούμας Πομπίλιος οργάνωσε το ημερολόγιο με βάση τον ήλιο.
Πήρε το όνομά του από τον θεό των Ρωμαίων, τον Ιανό (Janus). Ο Ιανός ήταν θεός με δύο πρόσωπα, τα οποία κοίταζαν σε αντίθετες κατευθύνσεις, γι αυτό τον αποκαλούσαν και… “Janus bifrons” δηλαδή “διπρόσωπο Ιανό”.
Τα δυο του πρόσωπα συμβόλιζαν την αρχή και το τέλος, τη νιότη και το γήρας, την είσοδο και την έξοδο.
Στο αρχαίο Αττικό ημερολόγιο ο Ιανουάριος αντιστοιχούσε με το δεύτερο δεκαπενθήμερο του μήνα Ποσειδεώνα και το πρώτο δεκαπενθήμερο του μήνα Γαμηλιώνα. Το διάστημα αυτό στην Αθήνα γιορτάζονταν τα:
Αλώα, προς τιμή της Δήμητρας.
Διονύσια, προς τιμή του Διονύσου, με φαλληφορίες, παίγνια και μασκαράτες.
Λήναια, προς τιμή του Διονύσου, όπου κυριαρχούσαν οι δραματικοί αγώνες.
Κατά τη διάρκεια των γιορτών αυτών πρωτοπαρουσιάστηκαν οι κωμωδίες του Αριστοφάνη: Βάτραχοι, Λυσιστράτη, Σφήκες, Ιππείς και Αχαρνείς.
Το λαικό καλεντάρι και ονομασίες για το μήνα.
Ο λαός μας έχει δώσει διάφορες ονομασίες στο μήνα αυτό, όπως:
Γενάρης ή Γενολοήτης, επειδή τότε γεννούν τα γιδοπρόβατα, και Μεσοχείμωνας επειδή είναι ο μεσαίος από τους μήνες του χειμώνα, όπως δηλώνει και η παροιμία «ως τα’ Αϊ-Γιαννιού, τρυγόνα, είναι η φούρια του χειμώνα».
Ονομάζεται Γατόμηνας επειδή στη διάρκειά του ζευγαρώνουν οι γάτες, και
Μεγάλος μήνας ή Τρανός μήνας ή Μεγαλομηνάς γιατί είναι ο πρώτος μήνας του έτους και σε αντιδιαστολή με τον Φεβρουάριο, που είναι «κουτσός» (Κουτσοφλέβαρος).
Είναι επίσης γνωστός και ως Κλαδευτής: «Γενάρη μήνα κλάδευε, φεγγάρι μη γυρεύεις».
Είναι ο μήνας με το λαμπρότερο φεγγάρι: «Του Γενάρη το φεγγάρι παρά ώρα μέρα μοιάζει».
Κρυαρίτης γιατί είναι ο πιο «κρυουλιάρης».
Αλκυονίδες Ημέρες
Οι Αλκυονίδες ημέρες έχουν δώσει στον Ιανουάριο, την ονομασία «Γελαστός»
Ως Αλκυονίδες, λέμε οι Ελληνες, κάποιες ημέρες του Ιανουαρίου και συνήθως το δεύτερο ήμισυ του μήνα. Αρκετοί επιμένουν, φυσικά, να αποδίδουν τη διάρκειά τους σε διαστήμα 14 αίθριων ημέρων, από τις 15 Δεκεμβρίου έως 15 Φεβρουαρίου μέσα στην καρδιά του χειμώνα.
Οι ημέρες αυτές έλαβαν το όνομά τους (“αλκυόνιαι”) από σχετικούς μύθους της ελληνικής μυθολογίας με το θαλάσσιο πτηνό Αλκυόνη.
Οι μύθοι είναι πολλοί και σε όλες τις εκδοχές τους μιλούν για τους θεούς, που προσέφεραν τις μέρες αυτές στο πουλί Αλκυόνη, ώστε να μπορεί να γεννά τα αυγά του στα βράχια των αλκυονίδων νήσων χειμώνα κι όχι άνοιξη.
Ο επικρατέστερος μύθος είναι:
Η Αλκυόνη παντρεύτηκε τον Κήυκα, γιο του Εωσφόρου, που ήταν βασιλιάς στην Τραχανία, στα παράλια του Μαλλιακού κόλπου της Φθιώτιδας. Μια μέρα, ο Κήυκας έφυγε για το μαντείο του Απόλλωνα στην Κλάφο της Ιωνίας. Στο ταξίδι, όμως, πνίγηκε. Τότε οι Θεοί, με τη μορφή ονείρου, ειδοποίησαν την άτυχη γυναίκα του και εκείνη από τη στενοχώρια της, αφού βρήκε το πτώμα του συζύγου της, πνίγηκε! Ο Δίας τους μεταμόρφωσε σε πουλιά της θάλασσας, τις αλκυόνες, και διέταξε τον Ποσειδώνα να ηρεμεί κάποιες ημέρες τα νερά, δίνοντας λιακάδες για να κλωσήσουν τα αυγά τους». (Κείμενο από: Γιώργος Κιούσης, kiousis@enet.gr) ότι
ΠΗΓΗ: http://www.sansimera.gr
Σχετικά άρθρα:
Πρόσφατα σχόλια